Dynamische prioriteitenlijst (DPL)

In de Dynamische Prioriteitenlijst (DPL) maken we onderscheid tussen autonome voorstellen en bestuurlijke voorstellen. Autonome bestedingsvoorstellen worden alleen bij de kadernota beschikbaar gesteld. Over de bestuurlijke voorstellen maken we een integrale afweging bij de begroting en bestuursrapportage. Als college doen we wel een voorstel voor deze bestuurlijke bestedingsvoorstellen voor de begroting 2026. Bij de vaststelling van de begroting 2026 neemt de raad een besluit over deze bestuurlijke bestedingsvoorstellen.

Autonome voorstellen
Hieronder staan de autonome voorstellen:

Toelichting autonome voorstellen

1.Regio Deal Zuid- en Oost-Drenthe
De raad heeft in de vergadering van 13 juli 2023 besloten o m weer te participeren in een nieuwe Regio Deal. Er zijn 4 nieuwe programmalijnen: Leven Lang Ontwikkelen, Zorg en Welzijn, Economische Structuurversterking en Aantrekkelijke Regio. Aan de hand van deze programmalijnen worden er nieuwe projecten opgestart. De kosten bedragen vanaf 2024 € 225.000 per jaar voor een periode van 4 jaar. Voor 2026 nemen we de kosten als autonoom voorstel mee.
Financieel effect: € 225.000 incidenteel nadelig

2. Sociaal domein
In de Kadernota 2025 en ook in de Begroting 2025 zijn de budgetten Sociaal Domein primair incidenteel verhoogd. De budgetten zijn niet structureel verhoogd, want we zijn  in afwachting van de Hervormingsagenda Jeugd, inkomensafhankelijke eigen bijdrage Wmo en eventuele extra middelen uit het Gemeentefonds. In het hoofdstuk Financiële ontwikkelingen bent u geïnformeerd over de meest recente ontwikkelingen vanuit het Rijk en dat er een incidentele compensatie van het Rijk is voor de toegenomen kosten van het sociaal domein. We schatten dat voor 2026 in aanvulling op deze compensatie € 1.000.000 incidenteel noodzakelijk is. Structurele verhoging stellen we niet voor. We wachten de ontwikkelingen met betrekking tot de Hervormingsagenda Jeugd, de inkomensafhankelijke bijdrage Wmo en de mei- en septembercirculaire 2025 af.
Financieel effect: € 1.000.000 incidenteel nadelig

3. Huisvesting peuterspeelzalen
Door overname van huurcontracten door andere partijen en een verandering in de functie van leegstaande ruimtes is het oorspronkelijk begroot bedrag te hoog. Dit kan structureel verlaagd worden. Dat levert een voordeel op van € 64.500.
Financieel effect: € 64.500 voordelig

Bestuurlijke voorstellen
Hieronder staat een overzicht van de bestuurlijke voorstellen 2026 die we voor de begroting 2026 in beeld hebben. Wij vragen uw raad om mee te denken en eventuele alternatieven aan te geven.

Voor de begroting 2026 stellen wij de onderstaande bestuurlijke bestedingsvoorstellen voor:

Beleidsmatige voorstellen
De onderstaande beleidsmatige voorstellen verwerken wij in de Kadernota 2026.

Investeringen n.v.t.

Beleidsmatige voorstellen
1. Trainees
Portefeuillehouder: J. Seton
MT lid: S. Sibon
Toelichting : Al enkele jaren werken wij met trainees, meestal 4 per jaar. We zien dat de trainees een goede frisse bijdrage leveren aan de organisatie. Inmiddels zijn meerdere trainees doorgestroomd naar vaste functies in onze organisatie. Het voorstel is om de inzet van trainees in 2026 te continueren. De kosten bedragen € 265.000.
Financieel effect: € 265.000 incidenteel nadelig

2. Uitvoeringsbudget Bewegen in de Openbare Ruimte
Portefeuillehouder: A.T.J. van Tongeren
MT lid: A. van der Schuur
Toelichting: Op 21 maart 2024 heeft uw raad unaniem de 'motie vreemd aan de orde van de dag speelplekken' aangenomen. De motie gaat over een toetsingskader Bewegen in de Openbare Ruimte (BIOR) en bij de uitvoering daarvan nadrukkelijk aandacht te hebben voor de wensen van de kinderraad voor spelen een bewegen in de buitenruimte. In 2025 heeft uw raad € 100.000 beschikbaar gesteld. Nu wordt voorgesteld om ook in 2026 € 100.000 beschikbaar te stellen voor de uitvoering van het toetsingskader, mits er sprake is van cofinanciering.
Financieel effect: € 100.000 incidenteel nadelig

3. Griffie
Portefeuillehouder: Gemeenteraad
Griffier: I Oosting
Toelichting: De raad wil graag meer en kwalitatief betere ondersteuning vanuit de griffie, zodat de raad goed in positie komt om zijn volksvertegenwoordigende, kaderstellende en controlerende taak goed uit te kunnen voeren. Daarbij is het van belang dat de raad zijn werkgeverstaken naar behoren uitvoert in relatie tot werkdruk. De werkgeverscommissie van de raad heeft onderzoek gedaan naar de formatie bij de griffie en er is een drietal scenario's beoordeeld. Uit dit onderzoek blijkt de structurele en incidentele formatie niet toereikend om de gewenste ondersteuning te bieden. Het doel is om uitbreiding mogelijk te maken. In deze kadernota zijn de incidentele lasten voor 2026 (€ 96.000) bij de bestuurlijke bestedingsvoorstellen verwerkt.
Financieel effect: € 96.000 incidenteel nadelig

4. Mentale weerbaarheid ter voorkoming van schooluitval
Portefeuillehouder: J.B. Jansen
MT lid: A. van der Schuur
Toelichting: Het voorkomen van schooluitval is essentieel voor een kansrijke omgeving. Jongeren worden laagdrempelig benaderd en gecoacht om hun ontwikkeling te bevorderen en mentale problemen te voorkomen. Dit gebeurt via peer-to-peer coaching. Momenteel voert een externe partij dit uit en worden de effecten gemonitord. Voor 2026 wordt onderzocht of deze aanpak wordt voortgezet of aangepast. Hiervoor is € 90.000 nodig.
Financieel effect: € 90.000 incidenteel nadelig

5. Kansencoach
Portefeuillehouder: J.B. Jansen en A.T.J. van Tongeren
MT lid: A. van der Schuur
Toelichting: De inzet van kansencoaches berekenen wij op basis van het aantal leerlingen per school. We financieren ze door cofinanciering van gemeente en schoolbestuur. Door het wegvallen van subsidies is er vanaf 2025 geen dekking. Voor 2025 en 2026 is incidenteel € 210.000 beschikbaar gesteld. We zoeken naar structurele financiering voor de komende jaren.
Financieel effect: € 210.000 incidenteel nadelig

6. Budgetcoach en projectcoördinator Financieel Team
Portefeuillehouder: J.B. Jansen en A.T.J. van Tongeren
MT lid: A. van der Schuur
Toelichting: In 2023 is het project Financieel Team gestart. Dit is een samenwerking tussen Andes en Stichting Sociale Teams Borger-Odoorn. Dit project helpt bij het bestrijden van armoede en het vergroten van financiële zelfredzaamheid en bestaanszekerheid. Voor de kosten van budgetcoaching en de projectcoördinator is €175.000 nodig voor 2026, omdat deze kosten niet in de reguliere begroting zijn opgenomen.
Financieel effect: € 175.000 incidenteel nadelig

7. LEADER bijdrage Oost-Drenthe 2024-2027
Portefeuillehouder: R.J.J. Hartsuiker
MT lid: W.J. Zwart
Toelichting: Voor de periode 2024-2027 is door Gedeputeerde Staten van Drenthe een cofinancieringsbijdrage gevraagd voor het LEADER-programma Oost-Drenthe. Hier kunnen weer diverse projecten uit worden bekostigd. De cofinanciering bedraagt € 55.000 per jaar voor een periode van 4 jaar vanaf 2024. Structureel is er voor de LEADER-gelden € 17.000 in onze begroting opgenomen. Daarom is voor 2026 aanvullend € 38.000 nodig.
Financieel effect: € 38.000 incidenteel nadelig

8. Dutch Techzone (DTZ)
Portefeuillehouder: R.J.J. Hartsuiker
MT lid: W.J. Zwart
Toelichting: We zijn aangesloten bij de DTZ. Het doel van de DTZ is het creëren van een vruchtbare omgeving waarin bedrijven, onderwijsinstellingen en overheidsinstanties samenwerken om elkaar te versterken en vakmanschap te bevorderen. We doen een bijdrage om dit voort te zetten en er actief onderdeel van uit te blijven maken. Dit kost voor 2026 incidenteel € 26.000 euro.
Financieel effect: € 26.000 incidenteel nadelig

9. Bijdrage programma Vitale Vakantieparken Drenthe 2025-2027
Portefeuillehouder: R.J.J. Hartsuiker
MT lid: W.J. Zwart
Toelichting : In 2024 is, met het oog op een eventuele verlenging, het programma 'Vitale Vakantieparken' geëvalueerd. Belangrijkste conclusie van het onderzoek is dat voortzetting van het programma als wenselijk wordt beschouwd. Er is veel geïnvesteerd en kennis opgebouwd. Samenwerking blijkt met het oog op de uitdagingen van groot belang. Voor een toeristische gemeente als Borger-Odoorn is het belangrijk om bij het programma (tot en met 2027) aangehaakt te blijven. Want in onze gemeente speelt de verblijfsrecreatieve sector een prominente rol als je kijkt naar economie en leefbaarheid.
Financieel effect: € 20.000 incidenteel nadelig

10. Beleidsadviseur Openbare Orde en Veiligheid
Portefeuillehouder: J.Seton
MT lid: S. Sibon
Toelichting: De formatie van OOV is niet meegegroeid met de taken die erbij zijn gekomen door nieuwe wetgeving, maar ook door groei van thema’s als weerbaarheid tegen ondermijning, mensenhandel, radicalisering/extremisme, toename inwoners met onbegrepen gedrag, drugsproblematiek, structurele samenwerking zorg en veiligheid (o.a. jeugd). Ook is, door deze ontwikkelingen, het overleg met de politie geïntensiveerd. Daarnaast blijkt uit benchmarkonderzoek dat de formatie van OOV bij Borger-Odoorn veruit het laagste is van alle Drentse gemeenten. Medewerkers komen onvoldoende toe aan alle taken en leveren te weinig in de Drentse samenwerking. Dit levert veiligheidsrisico’s op.
Financieel effect: € 90.000 incidenteel nadelig

11. BOA
Portefeuillehouder: J.Seton
MT lid: S.Sibon
Toelichting : Voor de aanschaf van een digitaal handhavingssysteem voor de BOA’s zijn de geschatte jaarlijkse kosten € 20.000. Dit bedrag is structureel. Dit zijn de kosten voor handhelds, softwaremodules, licenties en onderhoudsondersteuning. Daarnaast willen de BOA capaciteit verhogen, dat kost € 30.000.  Door het gebrek aan structurele middelen stellen we voor dit in 2026 incidenteel te bekostigen.
Financieel effect: € 50.000 incidenteel nadelig

12. Griffie / verkiezingen inwerken nieuwe raad
Portefeuillehouder: Gemeenteraad
Griffier : I Oosting
Toelichting : In verband met de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen in 2026, verzoekt de griffier om extra budget voor de gemeenteraad voor verwachte kosten voorafgaand, tijdens en na de verkiezingen. De belangrijkste kostenposten zijn o.a. de vergoedingen voor de informateur en formateur, extra inzet communicatiemiddelen, inzet stemhulp en het inwerkprogramma voor de nieuwe raad. Het doel is om alle noodzakelijke voorbereidende en uitvoerende maatregelen tijdig te kunnen treffen.
Financieel effect: € 65.000 incidenteel nadelig

13. Informatieveiligheid extra kosten
Portefeuillehouder: B.Jansen
MT lid: S.Sibon
Toelichting: De gemeente is een informatie-intensieve organisatie. We beschikken over heel veel gegevens van onze inwoners, bedrijven en de leefomgeving. De digitale mogelijkheden nemen met de komst van nieuwe technieken enorm toe. Maar tegelijk ook de risico’s en de cyberdreigingen. Europese en landelijke wetgeving eisen van landelijke overheden dat ze digitaal weerbaar worden en aan bepaalde voorwaarden moeten voldoen. Dit betekent dat we structureel moeten investeren in informatieveiligheid en privacy. We proberen dit zoveel mogelijk in BOCE-verband te organiseren. Hiervoor is een meerjarig programma opgesteld. Doordat er geen structurele financiële ruimte is, stellen we voor dit in 2026 incidenteel te dekken.  
Financieel effect: € 100.000 incidenteel nadelig

14. Omgevingswet: geluid (aandachtsgebieden) in beeld brengen
Portefeuillehouder: H. Zwiep
MT lid: W.J. Zwart
Toelichting: De Omgevingswet impliceert dat gemeenten in 2026 een ‘BGE’ moeten vaststellen. Dit is de basisgeluidemissie: het stelsel voor monitoring van de geluidontwikkeling op gemeentewegen, waterschapswegen en lokale spoorwegen zonder geluidproductieplafonds. Maar dit onderdeel van de wet is nog niet in werking getreden. Het is ook nog niet zeker wanneer wel en dus is de verplichting er nog niet. In BOCE-verband is ambtelijk overwogen om gezamenlijk wel alvast de BGE te laten opstellen door een adviesbureau om zo staffelkorting te krijgen.
Financieel effect: € 18.000 incidenteel nadelig

15. Volkshuisvestingsprogramma
Portefeuillehouder: H. Zwiep
MT lid: W.J. Zwart
Toelichting:De huidige Woonvisie 2022+ loopt in 2026 af. Daarnaast ligt er het wetsvoorstel ‘Regie versterking volkshuisvesting’. Hierin staat dat een volkshuisvestingsprogramma verplicht is. Dit programma vervangt de woonvisie en krijgt een plek in de beleidscyclus van de Omgevingswet. Deze verplichting geldt volgens het wetsvoorstel vanaf 2026.
Het volkshuisvestingsprogramma richt zich op de huidige woonbehoefte, inclusief zorg- en ondersteuningsbehoeften van aandachtsgroepen en ouderen en voldoende betaalbare woningbouw. Daarnaast moeten we in samenwerking met omliggende gemeenten afspraken maken over de verdeling van sociale huur, middenhuur en huisvesting voor aandachtsgroepen. We stellen voor om in 2026 € 50.000 beschikbaar te stellen voor het begeleiden en het laten opstellen van een volkshuisvestingsprogramma.
Financieel effect: € 50.000 incidenteel nadelig

16. Pilot Tiny houses uitvoeren  
Portefeuillehouder: H. Zwiep
MT lid: W.J. Zwart
Toelichting: In de motie 'Tiny Houses' van 13 juli 2023 werd het college verzocht een pilot voor Tiny Houses op te zetten. Deze pilot sluit aan bij de visie van de gemeente om diversiteit in het woonaanbod te bevorderen en innovatieve oplossingen te ontwikkelen voor huisvestingsvraagstukken. Om hier uitvoering aan te geven is ambtelijke inzet nodig.
Financieel effect: € 10.000 incidenteel nadelig

17. Streektaal op plaatsnaamborden
Portefeuillehouder: R.J.J. Hartsuiker
MT lid: E. Rossel
Toelichting: In de motie ‘Streektaal op plaatsnaamborden’ van 21 maart 2024 heeft uw raad aan het college gevraagd om de mogelijkheid te onderzoeken of op de nieuwe ISA-geschikte bebouwde komborden met skylinelogo onder de plaatsnaam in het Nederlands ook de plaatsnaam in het Drents kan worden gerealiseerd.  Een eerste inschatting van de kosten voor vervanging van de bebouwde komborden door tweetalige versies komt uit op ongeveer € 70.000. Dit is een inschatting van de kosten voor de aanschaf van borden. En op enkele locaties nieuwe palen en plaatsingskosten.
Financieel effect: € 70.000 incidenteel nadelig

18. Herijking gezondheidsbeleid incidenteel
Portefeuillehouder: A. van Tongeren
MT lid: A. van der Schuur
Toelichting: Het herijken van het gezondheidsbeleid is belangrijk omdat de gezondheid van de bevolking voortdurend verandert en nieuwe uitdagingen en kansen zich voordoen. Door het beleid regelmatig te evalueren en aan te passen, kunnen we inspelen op actuele ontwikkelingen en trends. Dit zorgt ervoor dat het beleid effectief blijft in het beschermen, bevorderen en bewaken van de gezondheid van de inwoners. De GGD Drenthe heeft in 2024 haar ‘Volksgezondheid Toekomst Verkenning’ afgerond. Het is gewenst om in navolging op deze verkenning binnen 2 jaar het gemeentelijk beleid te herijken.
Financieel effect: € 25.000 incidenteel nadelig

19. Sport- en cultuurgala  
Portefeuillehouder: A. van Tongeren
MT lid: A. van der Schuur
Toelichting: Het sport- en cultuurgala is een gewaardeerd jaarlijks evenement in Borger-Odoorn. Hiermee worden de prestaties van sporters, cultuurmakers en vrijwilligers geëerd en zichtbaar gemaakt. Het bevordert gemeenschapszin en trots binnen de gemeente en vormt een belangrijke schakel naar provinciale erkenning via het Drents sportgala. Maar door aangescherpte bestedingsregels binnen het Gezond en Actief Leven Akkoord is de huidige financiering niet langer verantwoord. Structurele gemeentelijke ondersteuning van € 10.000 is noodzakelijk om het evenement in stand te houden en de maatschappelijke waarde ervan te borgen. Aangezien er geen structurele middelen zijn, stellen we voor om dit in 2026 incidenteel te dekken.
Financieel effect: € 10.000 incidenteel nadelig

20. Werkbudget buurtsportcoaches/cultuurcoaches  
Portefeuillehouder: A. van Tongeren
MT lid: A. van der Schuur
Toelichting: Sinds de start van hun werkzaamheden maken buurtsportcoaches en cultuurcoaches gebruik van rijkssubsidies. Dit doen zij op dit moment via het Gezond Actief Leven Akkoord (GALA). GALA brengt echter meer beperkingen en extra taken met zich mee dan eerdere subsidies. Hierdoor valt een deel van het werkbudget van de buurtsportcoaches niet meer onder deze subsidie. Bovendien is deze subsidie kwetsbaar en niet duurzaam. Daarom vragen wij om een financiële ondersteuning van € 30.000 voor de werkzaamheden van de buurtsport- en cultuurcoaches.
Financieel effect: € 30.000 incidenteel nadelig

21. Ketenaanpak: Overgewicht en obesitas kinderen
Portefeuillehouder: A. van Tongeren
MT lid: A. van der Schuur
Toelichting: Overgewicht en obesitas onder kinderen nemen ook in onze gemeente toe en vragen om gerichte actie. Met tijdelijke financiële ondersteuning van € 50.000 kunnen wij de effectieve programma’s Kind naar Gezond Gewicht (KnGG) en Cool2Bfit voortzetten. Ondanks het wegvallen van landelijke GALA-middelen na 2026. Deze programma’s bieden kinderen en hun gezinnen passende begeleiding op het gebied van leefstijl, voeding en beweging. Zonder deze inzet dreigt het lokale zorg- en ondersteuningsaanbod weg te vallen, met alle gevolgen van dien voor de gezondheid van onze jeugd.
Financieel effect: € 50.000 incidenteel nadelig

22. Borgen ketenaanpakken Preventie en Inclusie
Portefeuillehouder: A. van Tongeren
MT lid: A. van der Schuur
Toelichting: De afgelopen jaren hebben we gewerkt aan het implementeren van de ketenaanpakken: kansrijke start, aanpak overgewicht en obesitas kinderen, Gecombineerde leefstijlinterventie (GLI), Welzijn op recept en Valpreventie. Deze ketenaanpakken zijn samenwerkingsverbanden met partijen uit het veld, zoals fysiotherapeuten, huisartsen en Andes. Deze samenwerkingen opzetten, onderhouden en verbeteren vraagt inspanning van ons als gemeente. Om dit voort te zetten, te verstevigen en te kunnen borgen wordt extra ambtelijke inzet gevraagd.
Financieel effect: € 70.000 incidenteel nadelig

23. Naschoolse activiteiten
Portefeuillehouder: A. van Tongeren
MT lid:A. van der Schuur
Toelichting: Op verzoek van de kinderraad en naar aanleiding van de motie ‘Naschoolse Activiteiten’ is onderzocht of er behoefte is aan naschoolse activiteiten (NSA) in het zandgebied van onze gemeente. Daarnaast is in de begroting voor 2025 het doel opgenomen om het programma Backpack duurzaam te verankeren. De gemeentelijke begroting bevat echter geen incidentele of structurele dekking voor naschoolse activiteiten. Om Backpack toekomstbestendig te maken, hebben wij gezocht naar een oplossing die niet afhankelijk is van de rijksregeling ‘School en Omgeving’. Deze subsidie wordt per school toegekend. Dit leidt tot onzekerheid in de financiering en uitvoering van Backpack. Met een structurele uitbreiding van de capaciteit van buurtsportcoaches zetten wij in op een duurzame, kwalitatief sterke en toekomstbestendige aanpak van NSA en Backpack. Met een duidelijke focus op structurele financiering en samenwerking met lokale partijen. De geschatte jaarlijkse kosten bedragen € 75.000. Aangezien er geen structurele middelen zijn , stellen we voor om dit in 2026 incidenteel te dekken.
Financieel effect: € 75.000 incidenteel nadelig

24. Behouden buurtkamers
Portefeuillehouder: A. van Tongeren
MT lid: A. van der Schuur
Toelichting: Eind vorig jaar zijn de buurtkamers geëvalueerd. Vanuit het platform Wonen-Zorg-Welzijn is het aanbod gedaan om in 2025 een plan te maken voor de doorontwikkeling van de buurtkamers. Het doel is om toe te werken naar duurzaam functionerende buurtkamers in onze gemeente voor inwoners met vragen, maar waar ook ruimte is voor ontmoeting en contact. Voor de kosten van de buurtkamers waren incidentele middelen beschikbaar vanuit de UMO Voorzieningen en zorg dichterbij. Deze middelen zijn vanaf 2026 niet meer beschikbaar. Om de buurtkamers op deze locaties voort te kunnen zetten en door te kunnen ontwikkelen is het nodig om in de volgende begroting structureel middelen beschikbaar te stellen. Aangezien er geen structurele middelen zijn, stellen we voor om dit in 2026 incidenteel te dekken.
Financieel effect: € 75.000 incidenteel nadelig

25. Ketenaanpak: Welzijn op Recept
Portefeuillehouder: A. van Tongeren
MT lid: A. van der Schuur
Toelichting: Het programma Welzijn op Recept helpt de druk op de eerstelijnszorg te verlichten en biedt een waardevolle aanvulling voor inwoners met psychosociale klachten. De recente ontwikkelingen in de huisartsenzorg onderstrepen de urgentie van dit programma. Het is essentieel om de benodigde middelen voor 2026 beschikbaar te stellen om in te spelen op de groeiende vraag en de effectiviteit van het programma voort te zetten.
Financieel effect: € 38.000 incidenteel nadelig

26. Kinderraad  
Portefeuillehouder: J.Seton
MT lid: A. van der Schuur
Toelichting: Sinds 2021 is er een kinderraad. Het doel van de kinderraad is kinderen kennis te laten maken met de werking van de democratie. De kinderraad nemen we hier op een speelse wijze in mee. Ook maken ze kennis met de rollen van de gemeenteraad en wethouders en burgemeester. De kinderraad is in de eerste jaren ondersteund door een trainee en later binnen het sociaal domein. We zien dat structurele ondersteuning van meerwaarde is voor de kinderen, de scholen en het borgen van de continuïteit. Alleen daardoor wordt het een leuke ervaring voor zowel de kinderen als de scholen. Om dit te borgen wordt ambtelijke inzet gevraagd. Er zijn geen structurele middelen. Daarom stellen we voor om dit in 2026 incidenteel te dekken.
Financieel effect: € 15.000 incidenteel nadelig